Кавабата Ясүнари Сохор эр, охин хоёр /өгүүллэг/

Хотын захын буудлаас өөрөө галт тэргэнд суугаад харьж чадах хүнийг яагаад заавал гараас нь хөтлөн буудал хүртэл гаргаж өгөх ёстойг Каёо охин ойлгодоггүй байлаа. Ойлгодоггүй ч гэсэн нэг мэдэхнээ тэр нь Каёогийн ажил мэт болсон байв. Тамүраг анх охины гэрт ирэхэд эх нь,
- Каёо, буудал хүртэл гаргаж өгөөрэй гэжээ.
Гэрээс гараад хэсэг алхаж явтал Тамүра урт таягаа зүүн гартаа сольж бариад Каёогийн гарыг хайж эхлэв. Хажуу бөөр хавиар нь хий тэмтрэх Тамүрагийн гарыг хараад охин нүүрээ час улайлгангаа гараа өгөхөөс аргагүй байдалд оржээ. Тэгэхэд Тамура
- Гялайлаа, охин минь. …Чи жаахан хүүхэд байна шүү гэж байв.
Галт тэргэнд бас суулгаж өгөх хэрэгтэй байх даа гэж бодож явтал Тамүра Каёогийн гараас зөвхөн тасалбараа л авч задгай хариулт мөнгөө үлдээгээд ганцаараа буудлын хаалгаар яваад орлоо. Тэгээд, өртөөний тавцан дээр хүрч ирсэн галт тэрэг үрүү дөхлөө дөө гэж харах зуур галт тэрэгний цонхонд гараа хүргэн гулсуулсаар хаалгыг олж аваад ороод суучихав. Тунчиг сурамгай аж. Харж зогссон Каёогийн санаа амарч галт тэрэг хөдлөхөд өөрийн эрхгүй мишээв. Хурууны өндөг нь нүдтэй мэт ер бусын санагджээ.
Ийм явдал ч тохиолдож байлаа. Цонхоор тусах үдшийн нарны туяанд Ютака эгч нь нүүрээ будаж суув.
- Толинд юу харагдаж байгааг мэдэж байна уу?
Тийн хэлэх эгчийнхээ ёжтой үгийг Каёо ч гэсэн ойлгож байв. Мэдээжийн хэрэг толинд нүүрээ будаж буй Ютакагийн царай л тусах бус уу.
Гэвч Ютакагийн ёжтой үг нь толин доторх өөрийгөө харан бардамнасан ёжлол байлаа.
“Ийм сайхан гоо бүсгүй чамд найр тавьж өгч байна шүү” гэж сохор эрийг дайруулан хэлсэн үг байв.
Тамүра юм хэлэлгүй суугаагаараа ойртон очоод толийг хурууныхаа өндгөөр илж байснаа гэнэт хоёр гараараа барьж аваад өөр тийш харуулав.
- Хөөе. Яах нь вэ?
- Ой мод харагдаж байна.
- Ой мод оо?
Ютака сониуч зандаа хөтлөгдөн өвдөглөн толь руу ойртон харав.
- Ой модонд оройн нар тусаж байгаа биз дээ?
Толийг илэн өөр зүгт харуулах Тамүраг Юката хөмсөг зангидан харж байснаа пүсхийтэл инээгээд толио буцааж тавиад нүүрэндээ хамаг анхаарлаа хандуулав.
Харин тэгэхэд тэнд сууж байсан Каёо охин ихэд гайхжээ. Толинд туссан ой модыг хараад гайхсан аж. Тамүрагийн хэлсэнчлэн өндөр ой модонд баруунаа хэлбийх үдшийн нарны туяа нил ягаанаар униар татан суунаглаад мододын саглагар, хатсан навчисын дотор талаас нарны зөөлөн туяа сэтгэлд дулаахнаар нэвт гэрэлтэнэ. Аргагүй л налгар намрын оройн наран. Гэвч толин доторх ой мод жинхэнэ ой модноос тэс өөр. Сиймхий торго шиг нарны зөөлөн туяаны униар будан толинд тусахгүй болоод ч тэр үү гүн тунгалаг бөгөөд хүйтэн өнгөтэй харагдана. Цэнгэг нуурын ус мэт. Каёо охин жинхэнэ ой модыг өдөр бүр цонхоороо хардаг хэрнээ яг ингэж тогтож харж байгаагүй тул сохор хүний хэлэхийг сонсоод анх удаа ой модыг харж буй мэт санагдаж, Тамүрад үнэхээр ой мод харагдаж байгаа юм болов уу гэж бодов. Жинхэнэ ой мод болон толин доторх ой мод хоёрын ялгааг харж байна уу? гэж асуумаар санагдав. Толийг илж байсан гар нь нэг л эвгүй сэтгэл төрүүлжээ.
Тэгээд галт тэрэгний буудал хүртэл гаргаж өгөх үед Тамүраг гараас нь барихад гэнэт аймшигтай санагдах үе ч байсан боловч Тамүраг гэрт нь ирэх бүр гаргаж өгөх нь албан үүрэг мэт болж олон дахин явсаар тэр явдлыг ч мартаж орхижээ.
“Жимсний дэлгүүрийн хажуугаар явж байгаа биз дээ?”
“Одоо оршуулгын газар уу?”
“Кимоногийн дэлгүүр болоогүй юу?”
Нэг л замаар явах тул Тамүра замдаа тоглоод ч байгаа юм шиг, жинхэнээсээ ч юм шиг иймэрхүү юм ярин алхдаг болсон байлаа. Каёо охин асуух бүрд нь, баруун гар талд тамхи, гутал, тэрэг, сүрлэн цүнх, ширүкогийн /1/ дэлгүүр…, зүүн гар талд архи, оймс, соба /2/, гэр ахуйн дэлгүүр, сүшигийн гуанз, шүдний эмнэлэг… гэж зааж өгсөн буудал хүртэлх зургаа, долоон мачи /3/ замд эгнэх дэлгүүр хоршоодын дарааллыг яг таг чээжилж орхижээ. Тэгээд замын хоёр талын дэлгүүрүүдийг таалцан ярьж явах нь тэдний зугаа болсон байлаа. Тийм учраас шинээр барааны дэлгүүр, европ зоогийн газар ч юм уу нээгдвэл Каёо охин Тамүрад тэр даруй дуулгана. Гаргаж өгөх өөрийг нь уйдаахгүйн тулд иймэрхүү тоглоом сэдэж олсон байх даа гэж Каёо бодонгоо хардаг юм шиг байшин сав бүрийг хэлдэгт нь эхэндээ их гайхдаг байсан боловч нэг мэдэхнээ тэр нь ч бас жирийн л байдаг зүйл мэт болон дасаж орхижээ. Гэвч эх нь өвдөөд хэвтэрт байх үед,
- Өнөөдөр оршуулгын дэлгүүрт хиймэл цэцэг байна уу? гэж асуухад Каёо охин мэл гайхаж, Тамүрагийн царай өөд харав.
Тэгтэл тэрбээр юу ч болоогүй мэт царайлан ийм юм асуух аж.
- Эгчийн чинь нүд тийм сайхан юм уу?
- Тийм, сайхан.
- Гойд сайхан уу?
Каёо чимээгүй байв.
- Чиний нүднээс гоё уу?
- Яасан, та?
- Яах юу байхав дээ. Эгч чинь сохор хүний эхнэр байсан биз дээ. Нөхөр нь өөд болсноос хойш ч дандаа сохор хүмүүстэй харьцдаг байсан биз дээ. Мөн ээж чинь ч гэсэн сохор. Тийм болохоор анхнаасаа л өөрийнхөө нүдийг гойд сайхан гээд итгэчихсэн байхгүй юу.
Яагаад ч юм бэ, энэ үг Каёогийн сэтгэлд гүн үлджээ.
“Хараагүй хүний удам гурван үе үргэлжилнэ.”
Эгч нь энэ үгийг эхийнхээ сонорт хүрэхээр чангахан хэлээд шүүрс алдаж үзүүлэв. Сохор хүний хүүхэд төрүүлэхээс айж байв. Сохор хүүхэд төрөхгүй юм аа гэхэд тэр хүүхэд нь бас сохор хүний эхнэр болох ч юм шиг санагддаг болоод тэр аж. Үнэндээ ч эх нь сохор учраас тэрбээр сохор хүний эхнэр болсон байлаа. Сохор эх нь сохор хүнээс өөр эртэй харилцаа холбоогүй тул хараатай хүнтэй охиноо суулгахаас айсан хэрэг. Үүний баталгаа нь, охиных нь эр нөхөр нас барснаас хойш янз бүрийн эр гэрээр нь эргэлдэх болсон хэдий ч тэд бүгд сохор хүмүүс байлаа. Сохор хүн сохор хүнээсээ дуулаад ирнэ. Эрүүл хүнд биеэ үнэлбэл тэд шууд цагдаад аваачаад өгчих юм шиг, сохор эхээ тэжээхийн тулд сохор хүнээс л авсан мөнгө биш бол болохгүй юм шиг санагддаг байжээ.
Тэдгээр эрчүүдийн нэг нь нэг удаа Тамүраг дагуулан иржээ. Тамүра тэр эрчүүдийн найз биш, хараагүй хүүхдийн сургуульд хэдэн мянган иен хандивласан гэх хөрөнгө бэлтэй сохор залуу байв. Тэрнээс хойш эгч нь түүнд л үйлчилдэг болжээ. Эгч нь Тамүраг нохой мэт үл тоосон шинжтэй харьцана. Тамүра үргэлж гунигтай царайлан сохор эхэд нь хань болон ярьж сууна. Тийн суухыг нь Каёо охин үе үе уйтгартайяа ширтэн суудаг байлаа.
Эх нь өвчнөөр өөд болов.
- Каёоко минь, ингээд сохор хүний үйлийн үр дуусаж амарлаа даа гэж Ютака дүүдээ хэлжээ.
Удалгүй гэрийн нь ойролцоох европ зоогийн газрын тогооч эр гэрээр нь орж гардаг болов. Каёо сайх хараатай эрийн сүр сар хийсэн хөдөлгөөнөөс айгаад хөшиж орхино. Тамура Юкатагаас салах цаг болжээ. Каёо охин хамгийн сүүлчийн удаа буудал уруу гаргаж өгөхөөр явав. Галт тэрэг хөдлөн явахуй охины амьдрал гэнэт хоосорсон мэт гуниг хурж, дараагийн галт тэргээр Тамүрагийн хойноос явлаа. Гэр нь хаа байдгийг мэдэхгүй ч урт удаан хугацаанд гараас нь хөтлөн хамтдаа алхсан эрийн явах замыг мэдэх ч юм шиг санагдана.